صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت یکی از مطمئن‌ترین و کم‌ریسک‌ترین انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. این صندوقها بویژه برای افراد مبتدی که قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارند یا افرادی که به دنبال یک سود سالانه و تضمینی هستند، گزینه مناسبی محسوب می‌شود. صندوق درآمد ثابت معمولا جزو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است که پرتفوی متنوعی از اوراق بهادار، همچون اوراق قرضه دولتی و شرکتی، گواهی سپرده، اوراق قرضه بانکی و … را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد. در این مقاله، بیشتر با صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت و نوع عملکرد آنها آشنا می‌شویم.
معرفی روش‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت
سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، روشی محبوب برای حفظ سرمایه و کسب سود با ریسک کم است. در این روش، سرمایه‌گذاران پول خود را به ابزارهای سرمایه‌گذاری با نرخ سود مشخص و تاریخ سررسید معین اختصاص می‌دهند. روش‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال درآمد ثابت ماهانه یا سالانه با ریسک کم هستند، طراحی شده است.
سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت به طور کلی، یک استراتژی محافظه‌کارانه برای فرار از ریسک بازار اوراق بهادار است که سود قابل پیش‌بینی و ثابتی را نصیب سرمایه‌گذار می‌کند. با توجه به ریسک کم این نوع سرمایه‌گذاری، بالطبع سود آن نیز نسبت به دیگر انواع سرمایه‌گذاری کمتر خواهد بود.
انواع روش‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت شامل موارد زیر است:
- سپرده‌های بانکی
- اوراق قرضه دولتی
- صندوق‌های درآمد ثابت
- گواهی سپرده
- اوراق مشارکت
سپرده‌های بانکی
ساده‌ترین و کم‌ریسک‌ترین روش سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، سپرده‌گذاری در بانک‌ها است. در این روش، سرمایه‌گذار پول خود را به مدت مشخصی در بانک سپرده می‌کند و در ازای آن، سودی تضمینی از بانک دریافت می‌کند. نرخ سود سپرده‌های بانکی توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود و معمولا پایین‌تر از نرخ تورم است.
اوراق قرضه دولتی
اوراق قرضه نوعی وام هستند که دولت‌ها برای تامین مالی خود به مردم ارائه می‌کنند. در این روش، سرمایه‌گذار پول خود را به دولت قرض می‌دهد و در ازای آن، اوراقی دریافت می‌کند که سود ثابتی به طور دوره‌ای به او پرداخت می‌شود. اوراق قرضه دولتی از جمله امن‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت محسوب می‌شوند، زیرا دولت‌ها معمولا تعهد دارند که اصل پول و سود آن را به سرمایه‌گذاران بازپرداخت کنند.
صندوق‌های درآمد ثابت
صندوق‌های درآمد ثابت نوعی سرمایه‌گذاری جمعی هستند که در آنها، پول سرمایه‌گذاران در سبدی از اوراق بهادار با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه دولتی، اوراق مشارکت و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌شود. این صندوقها توسط متخصصان مالی مدیریت می‌شوند و مزایای متعددی مانند تنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری، کاهش ریسک و مدیریت فعال را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌کنند. مقاله پیش رو به معرفی این صندوقها اختصاص دارد و در ادامه این مقاله می‌توانید اطلاعات کاملی درباره سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت کسب کنید.
گواهی سپرده
گواهی سپرده نوعی اوراق بهادار است که توسط بانک‌ها منتشر می‌شود. در این روش، سرمایه‌گذار پول خود را به مدت مشخصی در بانک سپرده می‌کند و در ازای آن، گواهی سپرده‌ای دریافت می‌کند که سود ثابتی به طور دوره‌ای به او پرداخت می‌شود. نرخ سود گواهی سپرده معمولا از نرخ سود سپرده‌های بانکی بیشتر است، اما سقف برداشت وجه در آنها محدودتر است.
اوراق مشارکت
اوراق مشارکت نوعی اوراق بهادار هستند که توسط شرکت‌های دولتی یا خصوصی برای تامین مالی پروژه‌های خود به مردم ارائه می‌شوند. در این روش، سرمایه‌گذار پول خود را به شرکت مورد نظر قرض می‌دهد و در ازای آن، اوراقی دریافت می‌کند که سود ثابتی به طور دوره‌ای به او پرداخت می‌شود. اوراق مشارکت ریسک بیشتری نسبت به اوراق قرضه دولتی دارند، اما نرخ سود آنها نیز معمولا بالاتر است.
بیشتر بخوانید: آیا می‌دانید تفاوت اوراق مشارکت و سهام چیست؟
صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت چیست؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت، ابزاری ایده‌آل برای سرمایه‌گذاری امن و کم‌ریسک هستند. این صندوقها با ارائه سودی بیشتر از سود بانکی، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا به بازدهی مناسب و مطمئن دست یابند. ماهیت کم‌ریسک این صندوقها، آنها را به گزینه‌ای مناسب برای افراد مبتدی و کسانی که به دنبال سرمایه‌گذاری بدون ریسک هستند، تبدیل کرده است.
در این روش سرمایه‌گذاری، به جای ورود مستقیم به بازار سرمایه، پول خود را به متخصصان صندوق می‌سپارید تا آنها با تخصص و دقت، منابع مالی صندوق را در کم‌ریسک‌ترین سبد سرمایه‌گذاری، شامل اوراق با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه دولتی، اوراق مشارکت و سپرده‌های بانکی، تخصیص دهند. این امر احتمال کسب سود و حفظ اصل سرمایه را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، صندوق‌های درآمد ثابت مجاز به سرمایه‌گذاری حداکثر 10 درصد از دارایی خود در سهام، حق تقدم سهام و اوراق اختیار معامله هستند تا ضمن کاهش ریسک، فرصتی برای کسب بازدهی بیشتر نیز به سرمایه‌گذاران ارائه دهند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت برای چه کسانی مناسب هستند؟
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که به دنبال سود ثابت و کم ریسک هستند. نرخ سود اختصاص داده شده به سبد صندوق درآمد ثابت، به نوع صندوق درآمد ثابت و سبک سرمایه‌گذاری شما بستگی دارد. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت ساده و آسان است و نیاز به دانش و تخصص خاصی ندارد. به همین دلیل، این صندوقها برای افرادی که تازه وارد و مبتدی گزینه مناسبی هستند.
صندوق‌های با درآمد ثابت همچنین بهترین گزینه سرمایه‌گذاری برای بازنشستگانی است که به دنبال یک منبع درآمد ثابت هستند. همچنین افراد با افق سرمایه‌گذاری بلند مدت می‌توانند از مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت بهره‌مند شوند؛ زیرا در بلندمدت، نوسانات بازار تاثیری کمتری بر ارزش سرمایه این افراد می‌گذارد و می‌توانند از بازدهی ثابت و معقول صندوق بهره‌مند شوند.
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت مانند صندوق صخره سرمایه و دانش یکی از بهترین راه‌های برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس است.
نحوه سرمایه‌گذاری و بازدهی صندوق درآمد ثابت
همانطور که در بالا اشاره شد، بخش اصلی درآمد حاصل از فروش واحدهای صندوق درآمد ثابت به منابع کم ریسک مانند اوراق با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی اختصال داده می‌شود. شرکت‌ها و نهادهای دولتی، اوراق بهادار را برای تامین مالی عملیات روزانه و پروژه‌های بزرگ خود، منتشر می‌کنند. صندوق درآمد ثابت به سرمایه‌گذار این امکان را می‌دهد تا پول لازم برای تامین مالی شرکت‌ها و نهادهای خصوصی و دولتی را وام داده و بر اساس یک نرخ بهره مشخص، سود دریافت کنند. اصل سرمایه نیز در تاریخ سررسید به او بازپرداخت می‌شود و سود خود را در دوره‌های یک ماهه، سه ماهه، شش ماهه یا یکساله دریافت می‌کنند.
برای مثال، صندوق درآمد ثابت ممکن است اوراق قرضه ۵ درصدی را با قیمت ۱ میلیون که سررسید ۲ ساله دارد منتشر کند. سرمایه‌گذار، این اوراق قرضه را به قیمت ۱ میلیون تومان می‌خرد و تا پایان ۲ سال نیز بازپرداخت اصل سرمایه انجام نمی‌شود. صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت مورد نظر، در طول دو سال، پرداخت بهره را بر اساس نرخ ۵ درصد در سال انجام می‌دهد؛ این یعنی شما در مدت ۲ سال، هر سال ۵۰ هزار تومان دریافت می‌کنید و در پایان سررسید دو ساله، اصل سرمایه نیز به شما پرداخت خواهد شد.
انواع صندوق درآمد ثابت چیست؟
صندوق‌های درآمد ثابت بر اساس ترکیب دارایی‌ها، نحوه معاملات و نحوه پرداخت سود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند.
براساس ترکیب دارایی‌ها
انواع صندوق درآمد ثابت بر اساس ترکیب دارایی‌ها عبارتند از:
- صندوق‌های درآمد ثابت مختلط
- صندوق‌های درآمد ثابت دولتی
- صندوق‌های درآمد ثابت شرکتی
صندوق‌های درآمد ثابت مختلط
این صندوقها حداقل 70% از دارایی خود را در اوراق با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه دولتی، اوراق مشارکت و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند و حداکثر 30% از دارایی خود را می‌توانند در اوراق بهادار با ریسک بیشتر مانند سهام، حق تقدم سهام و اوراق اختیار معامله سرمایه‌گذاری کنند. این صندوقها تنوع‌سازی خوبی دارند و ریسک آنها متوسط است.
صندوق‌های درآمد ثابت دولتی
این صندوقها حداقل 90% از دارایی خود را در اوراق قرضه دولتی سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوقها ریسک بسیار پایینی دارند و بازدهی آنها معمولا پایین‌تر از سایر صندوق‌های درآمد ثابت است.
صندوق‌های درآمد ثابت شرکتی
این صندوقها حداقل 90% از دارایی خود را در اوراق مشارکت شرکت‌های دولتی یا خصوصی سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوقها ریسک بیشتری نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت دولتی دارند، اما بازدهی آنها معمولا بالاتر است.
براساس نحوه معاملات
انواع صندوق‌های درآمد ثابت بر اساس نحوه معاملات عبارتند از:
- صندوق‌های درآمد ثابت قابل معامله (ETF)
- صندوق‌های درآمد ثابت با صدور و ابطال
صندوق‌های درآمد ثابت قابل معامله (ETF)
این صندوقها مانند سهام در بورس قابل معامله هستند و قیمت آنها به طور مداوم در حال نوسان است. این صندوقها معمولا هزینه‌های کمتری نسبت به صندوق‌های با صدور و ابطال دارند.
صندوق‌های درآمد ثابت با صدور و ابطال
این صندوقها در بورس قابل معامله نیستند و قیمت آنها روزانه توسط متولی صندوق تعیین می‌شود. این صندوقها معمولا هزینه‌های بیشتری نسبت به صندوق‌های ETF دارند.
مقاله مرتبط: مفهوم صدور و ابطال در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
براساس نحوه پرداخت سود
انواع صندوق‌های درآمد ثابت بر اساس نحوه پرداخت سود عبارتند از:
- صندوق‌های درآمد ثابت با پرداخت سود دوره‌ای
- صندوق‌های درآمد ثابت با انباشت سود
صندوق‌های درآمد ثابت با پرداخت سود دوره‌ای
این صندوقها سود خود را به طور دوره‌ای به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند. فواصل پرداخت سود می‌تواند ماهانه، سه‌ماهه، شش‌ماهه یا سالانه باشد.
صندوق‌های درآمد ثابت با انباشت سود
این صندوقها سود خود را به سرمایه اولیه سرمایه‌گذاران اضافه می‌کنند و در پایان دوره سرمایه‌گذاری به آنها پرداخت می‌کنند.
مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت
صندوق‌های درآمد ثابت می‌توانند گزینه خوبی برای سرمایه‌گذارانی باشند که به دنبال درآمد ثابت و ریسک کم هستند. این صندوقها پرتفوی متنوع از اوراق بهاداری همچون اوراق قرضه شرکتی و دولتی، گواهی سپرده و … را برای سوددهی ثابت به سرمایه‌گذار ارائه می‌کنند.
مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت
به طور کلی برخی از مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق با درآمد ثابت شامل موارد زیر است:
- تولید درآمد ثابت
- ریسک پایین
- ضمانت برگشت سرمایه
- نقدینگی
تولید درآمد ثابت
صندوق‌های درآمد ثابت معمولا درآمد ثابتی و مطمئنی را در طول عمر اوراق قرضه و بدهی به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند؛ این درآمد می‌تواند از طریق سود اوراق قرضه، بهره سپرده‌های بانکی یا سایر روش‌ها پرداخت شود. کسب درآمد ثابت به سرمایه‌گذاران اجازه برنامه‌ریزی برای هزینه‌های خود را می‌دهد؛ همچنین همزمان ناشران اوراق قرضه، منابع مالی مورد نیاز خود را تامین می‌کنند.
ریسک پایین
صندوق‌های درآمد ثابت معمولا ریسک کمتری نسبت به سایر روش‌های سرمایه‌گذاری مانند سهام دارند. این به این دلیل است که اوراق بهادار با درآمد ثابت معمولا نسبت به سهام باثبات‌تر هستند. پرداخت سود ثابت از اوراق بهادار و دارایی‌های با درآمد ثابت می‌تواند تا حدی زیان ناشی از کاهش قیمت سهام را پوشش دهد.
ضمانت برگشت سرمایه
سرمایه‌گذاری اوراق قرضه دولتی در صندوق درآمد ثابت معمولا توسط دولت بیمه می‌شوند. همچنین، اوراق قرضه شرکتی که بیمه نمی‌شوند، توسط قابلیت مالی شرکت پایه پشتیبانی می‌شود و در صورت ورشکستگی و انحلال در مدت سرمایه‌گذاری اوراق قرضه، سهامداران اوراق قرضه در مقایسه با سهامداران عادی، ادعای بیشتری نسبت به دارایی‌های شرکت خواهند داشت.
نقدینگی
صندوق‌های درآمد ثابت معمولا نقدینگی بالایی دارند. این بدان معناست که سرمایه‌گذاران می‌توانند به راحتی واحدهای خود را بفروشند و پول نقد خود را دریافت کنند.
معایب سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت
برخی از مهمترین معایب سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت نیز شامل موارد زیر است:
- بازده پایین
- ریسک نوسانات قیمت و نرخ بهره
- هزینه‌های مدیریت
بازده پایین
صندوق‌های درآمد ثابت معمولا بازده کمتری نسبت به سایر انواع سرمایه‌گذاری‌ها مانند سهام دارند. این به این دلیل است که اوراق بهادار با درآمد ثابت که منبع اصلی سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت هستند، معمولا بازده کمتری نسبت به سهام دارند.
ریسک نوسانات قیمت و نرخ بهره
صندوق‌های درآمد ثابت نیز ممکن است دچار نوسانات قیمت شوند. این بدان معناست که ارزش واحدهای صندوق ممکن است در طول زمان افزایش یا کاهش یابد. ریسک نرخ بهره و افزایش آن نیز ممکن است نرخ پرداختی اوراق قرضه را با تاخیر همراه کند که باعث می‌شود اوراق قرضه ارزش خود را در بازار اوراق ثانویه از دست دهد.
هزینه‌های مدیریت
صندوق‌های درآمد ثابت معمولا هزینه‌های مدیریتی دارند. این هزینه‌ها از سود سرمایه‌گذاران کسر می‌شود و می‌تواند بازده سرمایه‌گذاری را کاهش دهد.
در نهایت، تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا باید در صندوق‌های درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنید یا خیر، به اهداف و میزان ریسک‌پذیری شما بستگی دارد. اگر به دنبال درآمد ثابت و ریسک کم هستید، صندوق درآمد ثابت می‌تواند گزینه خوبی برای شما باشد. با این حال، توجه به این نکته مهم است که هیچ سرمایه‌گذاری بدون ریسک نیست و صندوق‌های درآمد ثابت نیز ممکن است دچار نوسانات قیمت شوند.
با انجام تست ریسک پذیری می‌توانید سطح ریسک‌پذیر یا ریسک‌گریز بودن خود را بسنجید و بهترین پیشنهادات را برای سرمایه‌گذاری دریافت نمایید.
آشنایی با ویژگی‌های صندوق درآمد ثابت صخره
صندوق درآمد ثابت صخره یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری اوراق بهادار است که پرتفوی آن عمدتا شامل اوراق بهادار با درآمد ثابت، گواهی سپرده بانکی، سپرده بانکی و سهام می‌شود. این صندوق توسط مدیران سرمایه‌گذاری حرفه‌ای مدیریت می‌شود و هر سرمایه‌گذار به ازای سرمایه‌گذاری در این صندوق گواهی سرمایه‌گذاری دریافت می‌کند.
صندوق درآمد ثابت صخره دارای اغلب مزایای سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت است. این صندوق بر اساس امیدنامه و اساسنامه خود ویژگی و مزایای زیر را به سرمایه‌گذار ارائه می‌دهد:
- صرفه‌جویی در هزینه سرمایه‌گذار به واسطه تقسیم هزینه‌های بکارگیری نیروی‌های متخصص، آنالیز اطلاعات و گزینش سبد بهینه اوراق بهادار بین همه سرمایه‌گذاران
- سرمایه‌گذاری مناسب، متنوع و کم ریسک به واسطه مدیریت حرفه‌ای صندوق و دسترسی او به حجم بالای سرمایه انباشت شده در صندوق
- مدیر صندوق مواردی همچون دریافت سود سهام و کوپن اوراق بهادار و تصمیم گیری در خصوص مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‌ها را از طرف سرمایه‌گذاران انجام می‌دهد.
سوالات متداول
۱. تفاوت اوراق بهادار نرخ ثابت با نرخ متغیر در چیست؟
اوراق قرضه نرخ ثابت، در مدت زمان سر رسید خود نرخ بهره یکسانی را پرداخت می‌کنند، اما پرداختی اوراق بهادار نرخ متغیر بر اساس نرخ‌های رایج در بازار تنظیم می‌شود.
۲. صندوق درآمد ثابت چقدر سودآور است؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، نسبت به سرمایه‌گذاری سهام از سود کمتری برخوردارند، اما بر اساس ارزش دارایی صندوق و اوراق بهاداری که در آن سرمایه‌گذاری می‌کند، نرخ بهره می‌تواند افزایش پیدا کند.
۳. ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق با درآمد ثابت بالا است؟
خیر، به طور کلی اوراق قرضه شرکتی و دولتی از ریسک پایینی برخوردارند و تنوع در پرتفوی صندوق‌های درآمد ثابت نیز ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.
