صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (etf) چیست؟ + ویژگی‌ها

فوق‌العاده است که طرفدار سرمایه‌گذاری در بورس باشید و همزمان هم از مزایای معاملات سهام استفاده کنید و هم از تنوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به سوددهی ثابت برسید. صندوق etf، نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که بهترین راه‌حل‌ها و ویژگی‌های هر دو دارایی که ذکر شد را ارائه می‌کند. در این مقاله، با صندوق‌ سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس یا همان etf و ویژگی‌های آن آشنا می‌شویم.

صندوق etf چیست؟

صندوق etf، مخفف عبارت exchange traded fund به معنی «صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس» است. صندوق‌های قابل معامله در بورس (etf)، سبدی از سرمایه‌گذاری‌ها مانند سهام یا اوراق قرضه است که به شما امکان سرمایه‌گذاری همزمان در بسیاری از اوراق بهادار را می‌دهد. از ویژگی‌های این نوع صندوق، کارمزد کمتر و معاملات راحت‌تر نسبت به صندوق‌های مشترک، سرمایه‌گذاری فردی سهام و دیگر صندوق‌های مشابه است.

صندوق‌های etf، بسیار شبیه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هستند، اما برخلاف صندوق‌های مشترک، etfها را می‌توان به همان روش معامله یک سهام معمولی در بورس خرید و فروش کرد. صندوق ETF، خود یک اوراق بهادار قابل معامله در بازار است که دارای قیمت سهام بوده و خرید و فروش آن در صرافی‌ها در طول روز امکان‌پذیر است.

بیشتر بخوانید: صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟

صندوق‌های etf چگونه کار می‌کنند؟

صندوق‌های قابل معامله در بورس (etf)، می‌توانند به گونه‌ای طراحی شوند که از قیمت یک کالای خاص گرفته تا مجموعه‌ای بزرگ و متنوع از اوراق بهادار و شاخص‌های اصلی بازار سهام را ردیابی کنند. مالک صندوق etf، مالک دارایی‌های اساسی است و صندوقی را برای پیگیری عملکرد آنها در بازار، طراحی می‌کند و سپس سهام صندوق را به سرمایه‌گذاران می‌فروشد. سهامداران، شریک بخشی از صندوق هستند، اما مالک دارایی‌های اساسی نیستند. عملکرد صندوق etf در کل به شکل زیر است:

1. ارائه‌دهنده صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس، سبدی منحصربه‌فرد از دارایی‌ها همچون سهام، اوراق قرضه، کالا یا ارز را ایجاد می‌کند.
2. سرمایه‌گذار می‌تواند مانند خرید سهام یک شرکت، سهامی از پرتفوی را بخرد.
3. خریداران و فروشندگان، etf را همانند سهام می‌توانند در طول روز معامله کنند.

مزایا و معایب صندوق etf چیست؟

طرفداران لیست صندوق‌های etf سادگی، ارزان بودن نسبی و دسترسی به پرتفوی متنوع از انواع محصولات و اوراق بهادار را از ویژگی‌های قابل توجه این نوع صندوق‌ها می‌دانند. مزایای صندوق etf به طور کلی شامل موارد زیر می‌شود:

1. تنوع‌بخشی
2. شفافیت
3. صرفه‌جویی در هزینه‌ها و کارمزد

۱. تنوع‌بخشی

بهترین صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس، سبد معاملاتی متنوعی از سهام، اوراق قرضه، شاخص‌های اصلی، یک کالای خاص و حتی استراتژی‌های خاص بازار را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. شما حتی می‌توانید از طریق صندوق etf در صنایع نیز حضور داشته باشید و سرمایه‌گذاری کنید. این تنوع به محافظت از پرتفوی شما در برابر نوسانات بازار کمک می‌کند.

۲. شفافیت

اطلاعات مربوط به دارایی‌های صندوق، هر روز برای عموم مردم در دسترس است. شما با یک اتصال اینترنت به راحتی می‌توانید فعالیت قیمت یک etf خاص را در یک صرافی جستجو کنید. همین موارد به شما امکان ردیابی و بررسی بیشتر سهامی که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید را می‌دهد.

۳. صرفه‌جویی در هزینه‌ها و کارمزد

صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس، کارمزد کمتری را به سرمایه‌گذار تحمیل می‌کند؛ چون تعداد زیادی از سهام یک سبد را فقط با یک تراکنش خریداری می‌کند. این در حالی است که اگر بخواهید هر سهم این سبد را جداگانه بخرید، هزینه زیادی را برای کارمزد تراکنش‌ها باید بپردازید.

کارگزاران صندوق etf برای هر معامله پورسانت دریافت می‌کنند که در مورد etfهای کم هزینه، گاهی حتی کمیسیون از سرمایه‌گذار دریافت نمی‌شود.

تمامی صندوق‌های سرمایه‌گذاری علاوه بر مزایا، معایبی نیز دارند که صندوق etf نیز مستثنی از آن نیست. از جمله معایب صندوق‌ سرمایه‌گذاری قابل معامله (etf) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کارمزد صندوق‌های etf با مدیریت فعال می‌تواند گران باشد.
• کمبود نقدینگی ممکن است مانع از انجام معاملات شود.
• برخی از صندوق‌های قابل معامله ممکن است فقط در یک صنعت یا گروه کوچکی از سهام که وابستگی زیادی به یکدیگر دارند، تمرکز کند که ریسک را بالا می برد.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (etf)

صندوق‌های etf در عین این که بیشتر سهامی هستند، ممکن است مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های شاخص عمل کنند. انواع مختلفی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس وجود دارد که در زمینه‌های تولید درآمد، اوراق قرضه، رشد قیمت و پوشش ریسک در سبد سرمایه‌گذاران فعالیت می‌کنند.

موارد زیر انواع صندوق etf هستند:

1. صندوق etf سهامی
2. صندوق etf فعال و غیر فعال
3. صندوق etf درآمد ثابت
4. صندوق etf کالا
5. صندوق etf ارزی
6. صندوق etf صنایع
7. صندوق etf معکوس

۱. صندوق etf سهامی

صندوق etf سهامی، معمولا برای رشد بلندمدت است که پرتفوی آن، سهام شرکت‌ها و صنایع را شامل می‌شود. صندوق سهامی etf، ریسک کمتری نسبت به سرمایه‌گذاری سهام‌ فردی دارد، اما از ریسک بیشتری نسبت به دیگر صندوق‌های قابل معامله برخوردار است و سوددهی آن نیز می‌تواند بالا باشد. بر خلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک سهام، etf سهامی کارمزد کمتری دارد.

۲. صندوق etf فعال و غیر فعال

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (etf)، معمولا به دو نوع مدیریت فعال یا غیرفعال تقسیم می‌شوند. صندوق etf با مدیریت غیرفعال، تکرار عملکرد یک شاخص است که می‌تواند یک شاخص متنوع مانند S&P 500 یا یک بخش یا روند خاص هدفمند از بازار مانند سهام استخراج طلا باشد.

etfهای مدیریت فعال، معمولا به دنبال شاخصی از اوراق بهادار نیست، بلکه مدیران پرتفوی را مجبور می‌کند تا با تجزیه‌وتحلیل اوراق بهادار در پرتفوی، تصمیم‌گیری کنند. صندوق‌های مدیریت فعال مزایای زیادی دارند، اما برای سرمایه‌گذار گران‌تر خواهد بود.

۳. صندوق etf درآمد ثابت

صندوق درآمد ثابت قابل معامله در بورس، به صندوق اوراق قرضه نیز شناخته می‌شوند. صندوق etf درآمد ثابت، برای سوددهی منظم به سرمایه‌گذاران استفاده می‌شود. توزیع درآمد در این نوع صندوق‌ها به عملکرد اوراق قرضه شامل اوراق قرضه دولتی و شرکتی بستگی دارد.

پرتفوی این صندوق‌های سرمایه‌گذاری شامل اوراق قرضه، سپرده‌های بانکی، اوراق درآمد ثابت بورسی و فرابورسی است و ریسک پایین با درآمد ثابت و معقول را به سرمایه‌گذار ارائه می‌دهد. بر خلاف اوراق قرضه منفرد، etf اوراق قرضه تاریخ سر رسید ندارد.

۴. صندوق etf کالا

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله کالا، در کالاها و محصولات با ارزشی همچون طلا و نفت خام سرمایه‌گذاری می‌کنند. etfهای طلا و دیگر کالاهای با ارزش مزایای زیادی دارند که می‌توان به پوشش ریسک و رکود بقیه سهام‌های موجود در سبد معاملاتی اشاره کرد. همچنین نگهداری سهام کالا در یک صندوق etf ارزان‌تر از تملک فیزیکی آن است.

۵. صندوق etf ارزی

صندوق‌های ارزی، ابزارهای سرمایه‌گذاری ترکیبی هستند که عملکرد جفت ارزهای داخلی و خارجی را دنبال می‌کنند. صندوق‌های قابل معامله ارزی، بر اهدافی همچون پیش‌بینی قیمت ارز بر اساس تحولات سیاسی و اقتصادی کشور و همچنین تنوع بخشیدن به یک پرتفوی، به عنوان پوشش نوسانات در برابر بازارهای فارکس تمرکز دارند. برخی از صندوق‌های etf ارزی در ارزهای دیجیتالی همچون بیت‌کوین نیز فعالیت دارند.

۶. صندوق etf صنایع

صندوق‌های قابل معامله در بورس صنایع در یک بخش یا صنعت خاص همچون انرژی، مراقبت‌های بهداشتی، خودروسازی، طلا و غیره سرمایه‌گذاری می‌کنند. این نوع صندوق etf از ریسک بالاتری نسبت به دیگر etfهای بازار بورس برخوردارند.

۷. صندوق etf معکوس

صندوق معکوس (Inverse ETF)، تلاش می‌کند تا با شورتینگ سهام، از کاهش سهام سود کسب کند. شورتینگ فروش سهام، انتظار کاهش ارزش و خرید مجدد آن با قیمت کمتر است. صندوق‌های etf معکوس از مشتقات برای شورتینگ سهام بهره می‌برد. در هنگام کاهش بازار، یک ETF معکوس به میزان متناسبی افزایش پیدا می‌کند.

مقایسه صندوق etf با صندوق سرمایه‌گذاری مشترک

هم صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و هم صندوق‌ها قابل معامله (ETF)، پرتفویی از سهام، اوراق قرضه، کالاهایی مانند طلا، درآمد ثابت و غیره را پشتیبانی می‌کنند. همچنین هر دو نوع صندوق سرمایه‌گذاری، شاخص‌های اصلی بازار بورس را ردیابی می‌کنند؛ با این حال، صندوق‌های etf مقرون‌به‌صرفه‌تر و به قولی نقدشونده‌تر هستند، چون در مبادلاتی مانند سهام قابل معامله هستند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، اکثرا دارای ویژگی مهم مدیریت فعال توسط یک مدیر مالی حرفه‌ای هستند که نظارت را افزایش می‌دهد. این در حال است که صندوق‌های قابل معامله در بورس بیشتر غیرفعال هستند. صندوق‌های مشترک فقط یک بار در روز اجازه خرید و فروش را می‌دهند و معمولا هزینه کارمزد بیشتری دارند.

گردش مالی صندوق‌های مشترک بیشتر از etfها است که این موضوع باعث افزایش سرمایه و سوددهی بیشتر می‌شود. از آن طرف مالیات در صندوق etf کمتر از صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری است.

تفاوت‌های صندوق‌های etf با دو صندوق سرمایه‌گذاری افق و صخره

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک افق، بیشتر بر روی پرتفوی متشکل از انواع سهام و اوراق بهادار تمرکز دارد. صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت صخره نیز بیشتر در اوراق قرضه و سپرده‌های بانکی با هدف ارائه سود ثابت با ریسک پایین برای سرمایه‌گذار، فعالیت می‌کند.

همان‌طور که در مقایسه etf با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، که صندوق درآمد ثابت هم زیرمجموعه‌ای از آن است گفته شد، صندوق‌های مشترک مدیریت فعال دارند و گردش مالی بالا و افزایش سرمایه را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد. جدول زیر مقایسه‌ای بین صندوق etf، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک همچون افق و صخره، و همچنین سرمایه‌گذاری فردی سهام است:

سوالات متداول

۱. یک etf را می‌توان هر لحظه فروخت؟

بله، مانند سهام می‌توان در هر زمان از طول روز معاملاتی، etfها را خرید و فروش کرد. این موضوع به سرمایه‌گذار امکان استفاده از سوددهی ناشی از نوسانات قیمت در طول روز را می‌دهد.

۲. فرق صندوق etf با صندوق سرمایه‌گذاری مشترک در چیست؟

هر دو پرتفوی متنوعی از اوراق بهادار و کالا را ارائه می‌کنند، اما میزان کارمزد معاملات و هزینه‌های صندوق، زمان خرید و فروش سهام و نوع مدیریت سبد معاملاتی در هر کدام متفاوت است.

۳. انواع صندوق etf کدامند؟

صندوق‌های قابل معامله در بورس انواع مختلفی دارد که برای نمونه می‌توان به مواردی همچون صندوق ارزی، صندوق سهامی، صندوق درآمد ثابت و صندوق کالا اشاره کرد.

منابع:

investopedia.com
nerdwallet.com