سرمایه‌گذاری در بورس همواره با ریسک همراه است، اما با رعایت برخی نکات و اتخاذ استراتژی‌های مناسب می‌توان این ریسک را به حداقل رساند؛ روش‌هایی مانند سرمایه‌گذاری بلندمدت، آموزش و کسب دانش سرمایه‌گذاری، تنوع در پرتفوی دارایی، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری و استفاده از خدمات سبدگردانی بورس ریسک از دست دادن دارایی و سرمایه شما را تا حد زیادی کاهش خواهد داد. سرمایه‌گذاری بدون ریسک، به نوع تصمیم و استراتژی شما بستگی دارد و روش‌های موثری پیش رویتان است که در این مطلب با آنها آشنا می‌شویم.
چگونه از ریسک در سرمایه‌گذاری جلوگیری کنیم؟
شدنی نیست! نمی‌توان به طور کامل از ریسک دوری کرد؛ آقای «بنجامین گراهام»، پدر سرمایه‌گذاری ارزشی هم می‌گوید: «سرمایه‌گذاری موفق، مدیریت ریسک است؛ نه اجتناب از آن.» بازار بورس پُر از ریسک است و در بیشتر مواقع سودآوری بیشتر، بدون ریسک محقق نمی‌شود. اگر به دنبال سرمایه‌گذاری بدون ریسک در سرمایه‌گذاری‌های پُر ریسک هستید یا می‌خواهید کمترین ریسک را تجربه کنید، باید روش‌ها و استراتژی‌های مدیریت ریسک را هم بدانید و به کار ببندید.
تحمل ریسک خود را درک کرده و بشناسیم
به توانایی تحمل سرمایه‌گذار در از دست دادن سرمایه، «تحمل ریسک» می‌گویند. تحمل ریسک به مقدار سرمایه، سن، دانش، خصوصیات اخلاقی و شرایط زندگی سرمایه‌گذار بستگی دارد. برای مثال، یک جوان ۲۵ ساله که هنوز ازدواج نکرده، در مقایسه با یک فرد ۵۰ ساله متاهل با چند فرزند، تحمل ریسک بیشتری دارد. جوان‌تر‌ها جسارت بیشتری نسبت به مسن‌ترها در سرمایه‌گذاری دارند؛ البته این قاعده کلی نیست و استثنا نیز زیاد پیدا می‌شود. بنابراین جسارت را هم به عوامل موثر در تحمل ریسک اضافه کنید. در ضمن تحمل ریسک به مقدار سرمایه شما نیز بستگی دارد. برای سرمایه‌گذاری بدون ریسک بهتر است مقدار سرمایه‌ای را که از دست دادنش خلل کمی در زندگی‌تان ایجاد می‌کند را وارد معامله بورس کنید.
برای تخمین توانایی تحمل ریسک می‌توانید از تست ریسک‌پذیری اقتصادی استفاده کنید.
سرمایه‌گذاری بلندمدت بهترین گزینه
کم ریسک‌ترین سرمایه‌گذاری، یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است. در سرمایه‌گذاری بلندمدت بورس، نوسانات کوتاه مدت دارایی‌هایی مانند سهام، تاثیر کمتری بر ارزش دارایی و سرمایه شما می‌گذارد. سرمایه‌گذاری با دید بلندمدت باعث می‌شود تا هم سودآوری خوب باشد و هم از گزند ریسک‌های ناشی از نوسانات کوچک بازار دور باشید.
بازار بورس از آن دست بازارهایی است که با هوشمندی در بلندمدت به نتیجه و سودآوری مورد نظر می‌رسید. چه خودتان مدیریت سبد دارایی خود را بر عهده دارید و چه این کار را به صندوق‌های سبدگردان بورس واگذار می‌کنید، یکی از بهترین روش‌های سرمایه‌گذاری بدون ریسک، یک اقدام بلندمدت است.
اصول سرمایه‌گذاری بورس را یاد بگیریم
قبل از هر اقدامی برای سرمایه‌گذاری بدون ریسک، آموزش و یادگیری مهم است. لازم است اطلاعات و دانش کافی را در این زمینه کسب کنیم. مطالعه کنیم، مقالات آموزشی را بخوانیم، در دوره‌های آموزش سرمایه‌گذاری بورس شرکت کنیم و با افراد متخصص و با تجربه مشورت داشته باشیم. البته با ظهور صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و سبدگردان، با دانش کم هم می‌توان به فکر سرمایه‌گذاری بورس افتاد و موفق شد. این صندوق‌ها با مدیریت حرفه‌ای خود نظارت، تحلیل و انتخاب بهترین معاملات پرتفویی که شما هم در آن سهامدار هستید را بر عهده دارند.
نقدینگی لازم در پورتفولیوی خود داشته باشیم
معاملات بورس و سهام از جمله معاملات ریسک‌پذیر است که روزهای خوب و بد زیادی را تجربه می‌کند. بنابراین یکی از بهترین کارهایی که می‌توان برای ریسک کمتر در بورس انجام داد، حفظ نقدینگی کافی در سبد سرمایه‌گذاری است. اگر دارایی‌های نقدی کافی و اضطراری را در پرتفوی خود حفظ کنیم، سرمایه‌گذاری‌های موجود همراه با بازدهی بلندمدت خواهد بود و می‌توانیم از اصلاح‌های دوره‌ای بازار نیز عبور کنیم. یکی از روش‌های حفظ نقدینگی ایجاد یک صندوق اضطراری است که باید هزینه‌ها را بین ۶ تا ۸ ماه ساپورت کند. داشتن یک صندوق نقدینگی اضطراری برای وضعیت اضطراری و دوره افول بازار، نقش یک پشتیبان را بازی می‌کند.
تخصیص دارایی فراموش نشود
تخصیص دارایی (Asset Allocation)، سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف همچون بورس، اوراق قرضه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، طلا، املاک، نفت و غیره است. استراتژی تخصیص دارایی یکی از روش‌های کاهش ریسک و سرمایه‌گذاری بدون ریسک است. بهترین روش برای تخصیص دارایی، سرمایه‌گذاری در ترکیبی از دارایی‌هایی است که عملکردشان معکوس است و ریسک یکدیگر را پوشش می‌دهند.
خیلی ساده، زمانی که یه طبقه از دارایی مثلا ارزش طلا عملکرد بهتری دارد، ارزش بازار سهام در بورس کاهشی است، این دو همبستگی معکوس دارند و ریسک‌های یکدیگر را پوشش می‌دهند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک یکی از نمونه‌های سرمایه‌گذاری کم ریسک به روش تخصیص دارایی است.
پورتفوی خود را متنوع کنید
تنوع، تنوع و تنوع! شاید بهترین راه سرمایه‌گذاری بدون ریسک در بورس، تنوع‌بخشیدن به پرتفو باشد. اگر می‌خواهید ریسک کلی را در سرمایه‌گذاری بورس کاهش دهید، باید در یک طبقه دارایی، پرتفوی شما ترکیبی از سهام شرکت‌های بزرگ، متوسط و کوچک باشد. هنگامی که بازار سقوط می‌کند، قیمت شرکت‌ها با سرمایه کوچک سریع‌تر از شرکت‌های بزرگ کاهش پیدا می‌کند.
تنوع پرتفوی معاملاتی پوشش ریسک را به همراه دارد و از دست دادن سرمایه به کمترین حد خود می‌رسد. صندوق سرمایه‌گذاری مشترک با مدیریت حرفه‌ای، پرتفوی متنوع از سهام شرکت‌های مختلف را ارائه می‌دهد و ریسک شما را کم می‌کند.
در بازار بمانیم
به جای خرید سریع با زمان بندی بازار، بهتر است روی ماندن طولانی مدت در بازار تمرکز کنیم. اگر پرتفوی متنوع در یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک با ریسک کم داریم، بهتر است مدت طولانی در بازار سرمایه بورس بمانیم. با این روش هم سود می‌بریم و هم نوسان و اصلاحات کوچک تاثیری بر پرتفوی ما نداشته و احتمال سرمایه‌گذاری بدون ریسک افزایش می‌یابد.
تحقیق کنیم و کورکورانه سرمایه‌گذاری نکنیم
قبل از سرمایه‌گذاری بدون ریسک در بورس با دقت، وسواس و حتی ترس از دست دادن سرمایه، تحقیق کنیم. به ویژه اگر دانش فعالیت در بورس را نداریم و می‌خواهیم از یک صندوق سرمایه‌گذاری به سود برسیم باید ساختار، امیدنامه، نظرات دیگران، اعتبار و نوع سرمایه‌گذاری صندوق را زیر و رو کنیم؛ این که به چه روش و کجا سرمایه‌گذاری می‌کنند، نحوه بازخرید چگونه و تاریخ سر رسید چه زمانی است، شفافیت کافی در اطلاعات داشته باشد و غیره. با توصیه دیگران به داخل چاه نیفتیم و بدون تحقیق خود را متحمل ضررهای کلان نکنیم!
سرمایه‌گذاری در سهام Blue-Chip
بلو چیپ یا چیپ آبی (Blue Chip)، اصطلاحی در حوزه سرمایه‌گذاری بورس سهام و فارکس است که به شرکت‌های معتبر و بزرگ که وضعیت مالی خوبی دارند اطلاق می‌شود. این صندوق‌ها یا شرکت‌ها از اقبال عمومی خوبی در بین مردم برخوردار هستند و خدمات با کیفیتی را ارائه می‌کنند. بلو چیپ‌ها، در دوران افول بازار و رکود اقتصادی همچنان به رشد و سودآوری خود ادامه می‌دهند. بنابراین سرمایه‌گذاری در سهام و محصولات بلو چیپ‌ها یکی دیگر از روش‌های سرمایه‌گذاری بدون ریسک در بورس است.
نظارت منظم و دوره‌ای بر سبد معاملاتی خود داشته باشیم
بعد از شناخت تحمل ریسک، تخصیص دارایی و سرمایه‌گذاری ترکیبی با پرتفوی متنوع باید به طور منظم سبد سهام خود را زیر نظر داشته باشیم. حتی اگر سرمایه‌گذاری شما بلندمدت است نباید نظارت بر وضعیت سبد خود را فراموش کنید. به طور منظم باید عملکرد کار و فعالیت صندوق را زیر نظر داشت و بررسی‌های دوره‌ای را انجام داد.
بررسی پرتفوی باید هر ۶ ماه یکبار انجام شود. بازار بورس و سهام دارای نوسانات کوتاه مدت هستند و چنانچه در صندوق‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت مشارکت کرده‌اید، باید این نوسانات کوتاه مدت را نادیده بگیرید. سرمایه شما باید زمانی تغییر کند که صندوق شما در یک دوره زمانی طولانی و خاص عملکرد ضعیفی داشته باشد. برای سرمایه‌گذاری بدون ریسک، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق درآمد ثابت مناسب هستند، چون مدیریت حرفه‌ای آن بر عملکرد سبد معاملاتی شما بررسی و نظارت دارد.
از صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنیم
سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر فردی در بورس، مهارت و دانش بالایی می‌خواهد و به طور بالقوه شما را بیشتر در معرض ضرر و زیان و از دست دادن سرمایه قرار می‌دهد. اگر تحمل ریسک پایینی دارید، بهترین روش سرمایه‌گذاری بدون ریسک، مشارکت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری غیر مستقیم است. سهامداری در این صندوق‌ها به شما امکان می‌دهد تا بدون دانش خاصی، در طیف گسترده‌ای از دارایی و سهام شرکت‌های ریز و درشت به طور مشترک اقدام کنید.
صندوق‌های سبدگردان با پرتفوی متنوع و با مدیریت حرفه‌ای خود ریسک کلی سرمایه‌گذاری شما را کاهش می‌دهند. یک مدیر پرتفوی که دانش و تجربه این کار را دارد از طرف شما تصمیمات مالی را می‌گیرد. بهترین و کم ریسک‌ترین سرمایه‌گذاری بورس از طریق سهامداری صندوق سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق درآمد ثابت است. البته در نظر داشته باشید که هر کجا مشارکت می‌کنید، این امکان وجود دارد که ارزش سرمایه شما در بورس کاهش یابد.
صندوق سرمایه‌گذاری مشترک
صندوق سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual funds)، یک سبد معاملاتی یا پرتفوی مالی است که دارایی‌های سهامداران را برای مشارکت در اوراق بهادار همچون سهام، اوراق قرضه، ابزارهای بازار پول و سایر دارایی‌ها در خود جمع می‌کند. این صندوق‌ها، توسط مدیران و شرکت‌های مالی حرفه‌ای اداره می‌شوند و تلاش می‌کنند تا سود سرمایه و درآمد را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند. این صندوق‌ها به دلیل پرتفوی متنوع خود یکی از بهترین روش‌های سرمایه‌گذاری بدون ریسک است.
صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت
سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت (Fixed Income)، یکی از روش‌های بدون ریسک است که مشارکت در اوراق بهادار سود ثابت مانند اوراق قرضه، اوراق قرضه دولتی و سپرده‌های بانکی را ارائه می‌کند. پرتفوی صندوق درآمد ثابت که به صندوق اوراق قرضه (Bond Funds) نیز شناخته می‌شوند، توسط مدیران مالی حرفه‌ای صندوق که کارشان انتخاب و آنالیز اوراق بهادار برای سرمایه‌گذاری است، مدیریت فعال می‌شود. این مدیران تلاش می‌کنند تا درآمد صندوق را با توجه به ریسک و اهداف سرمایه‌گذاران بهینه و افزایش دهند.
کلام پایانی؛ نکات مهم در سرمایه‌گذاری بدون ریسک در بورس
هر راهکاری دارای ریسک است و هیچ تضمینی برای سرمایه‌گذاری بدون ریسک وجود ندارد. با این حال، با روش‌هایی که در این مقاله عنوان شد، می‌توان تا حد زیادی تعادل را بین ریسک و بازدهی برقرار کرد. در پایان و برای جمعبندی پیشنهاد می‌کنیم برای این که ریسک سرمایه‌گذاری خود را تا جای ممکن کاهش دهید، به نکات زیر دقت داشته باشید:
- با سرمایه‌ای که می‌توانید از دست بدهید، شروع کنید.
- از خرید و فروش‌های هیجانی پرهیز کنید.
- به اخبار و تحولات اقتصادی و سیاسی توجه کنید.
- با مشاوران مالی خبره مشورت کنید.
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک کم ریسک هستند.
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری معتبر را انتخاب کنید.
- پرتفوی خود را با دارایی‌های و سهام‌های مختلف متنوع کنید؛ تنوع، تنوع و تنوع!
- سرمایه‌گذاری بلندمدت داشته باشید.
- نظارت کافی و دقیق بر صندوق و سبد معاملاتی خود داشته باشید.
سوالات متداول
۱. بهترین سرمایه‌گذاری بدون ریسک در بورس کدام است؟
سرمایه‌گذاری در بورس ریسک‌پذیر است، اما روش‌های مختلفی برای کاهش ریسک وجود دارد که بهترین آنها مشارکت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و داشتن دید بلندمدت است.
۲. روش‌های کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس کدامند؟
روش‌های زیادی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری وجود دارد که می‌توان به مواردی همچون شناخت تحمل ریسک، دید بلندمدت، تنوع‌بخشی به پرتفوی، مشارکت در صندوق‌های سبدگردان، مشارکت در سهام شرکت‌های معتبر، تخصیص دارایی و تحلیل و نظارت منظم بر سبد معاملاتی اشاره کرد.
۳. صندوق‌های سرمایه‌گذاری، چگونه ریسک را کاهش می‌دهند؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، با مدیریت حرفه‌ای سرمایه شما را در پرتفوی متشکل از سهام‌های مختلف اقدام می‌کنند که این موضوع به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری شما کمک می‌کند.
منابع:
