نسبت کیو توبین چیست؟
نسبت Q ارزش بازار یک شرکت را در مقابسه با ارزش جایگزینی دارایی‌های آن شرکت اندازه می‌گیرد. جیمز توبین، برنده جایزه نوبل اقتصاد، این نسبت را در سال 1977 معرفی کرد. او معتقد بود ارزش بازار هر شرکت در بازار سهام باید تقریبا برابر با هزینه جایگزینی آن باشد. به عبارت دیگر، ارزش روز یک شرکت باید معادل هزینه تاسیس و فعالیت همان شرکت در همان روز باشد.
فرمول محاسبه کیو توبین
نسبت Q بازار از تقسیم مجموع ارزش بازار شرکت‌ها بر ارزش کل مجموع دارایی‌های آن‌ها بدست می‌آید. برای مثال، اگر ارزش بازار تمامی شرکت‌های موجود در بازار صد میلیارد دلار و هزینه جایگزینی آن‌ها نیز همان 100 میلیارد دلار باشد، نسبت Q برابر با یک خواهد بود.
ارزش کل مجموع دارایی‌ها ÷ ارزش بازار = نسبت Q
نسبت Q حاوی چه اطلاعاتی است؟
نسبت Q بالاتر از 1 برای بازار به منزله بیش ارزش‌گذاری شده بودن شرکت‌هاست و خرید سهام یا واحدهای صندوق سهامی در این گونه مواقع احتمالا سرمایه‌گذاری مناسبی نخواهد بود. یک نسبت Q کمتر از 1 نیز نشان‌گر ارزش‌گذاری کمتر از ارزش واقعی شرکت‌ها در بازار است.
در مقیاس شرکت‌ها نیز همین ویژگی برقرار است. برای مثال، نسبت Q پایین‌تر از 1 برای یک شرکت، نشان‌دهنده ارزنده بودن سهام آن شرکت برای سرمایه‌گذاری است. چراکه در این صورت هزینه جایگزینی دارایی‌های شرکت از ارزش کل سهام آن پایین‌تر است.
تاریخچه Q ratio در بازارهای مالی
به طور تاریخی، نسبت‌های Q در بازه‌های زمانی مختلف بازار همواره حاوی اطلاعات ارزنده‌ای برای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران بوده است. شاید اینطور منطقی به نظر برسد که مقدار منصفانه برای نسبت Q برابر با 1 باشد، اما همیشه اینطور نبوده است. پیش از سال 1995، نسبت Q برای بازار سهام آمریکا، هیچوقت به عدد 1 نرسیده بود. جالب اینکه، این نسبت در اوایل دهه 2000 میلادی، به 2/15 و در اواخر آن، به 0/66 رسید و اکنون سال 2023 در حوالی 1/3 قرار دارد.
