یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین بازارهای مناسب سرمایه‌گذاری که امروزه افراد زیادی به سمت آن رفته‌اند، بازار بورس است. بازار بورس یکی از اصلی‌ترین مکان‌هایی است که شما با درک درست روندهای آن و همچنین درک درست از ریسک‌ها و بازدهی آن، می‌توانید چندین قدم از سایر افراد جلو باشید.
همواره سرمایه‌گذاری در بازارهای بورسی با ریسک زیادی همراه بوده‌اند و افرادی توانسته‌اند به سود زیادی از این بازار پر نوسان دست پیدا کنند که دانش بالایی در زمینه شناسایی ریسک‌ها و پذیرش آن‌ها دارند. ریسک‌ها انواع مختلفی دارند و شما با درک هر دسته از آن‌ها، به خوبی می‌توانید تشخیص دهید که باید در چه شرکت‌های سرمایه‌گذاری کرد و از چه شرکت‌هایی دور شوید.
بازدهی هم دقیقاً مانند ریسک است و رکن مهمی در سرمایه‌گذاری توسط افراد مختلف خواهد بود. ما قصد داریم که در این مقاله به صورتی کامل به ریسک، بازدهی و همچنین سبد سهام اشاره کنیم و با معرفی رابطه بین آن‌ها، به شما بگوییم که کدام یک بهترین گزینه برای شما خواهند بود؛ پس با ما همراه باشید.
ریسک در بازار بورس
قبل از هر چیزی در مورد رابطه بین عملکرد شرکت‌ها و ارزش سهام آن‌ها صحبت کنیم. افزایش سهام هر شرکت رابطه مستقیمی با عملکرد آن دارد؛ یعنی عملکرد خوب یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش ارزش سهام شرکت‌ها است و با این موضوع می‌توانند سرمایه‌گذاران را به سمت خودشان بکشانند.
پس متوجه شدیم که قبل حرکت به سمت خرید سهام شرکت‌ها، باید به خوبی عملکرد شرکت را بررسی کنیم و سپس سراغ سرمایه‌گذاری برویم. اگر براساس تحلیل‌های خود یا افراد خبره حوزه سرمایه‌گذاری در سهام به این نتیجه برسیم که احتمالا در آینده‌ای نچندان دور ارزش هر سهم افت پیدا خواهد کرد یا موفقیت آن احتمال کمی دارد، می‌گوییم که ریسک سرمایه‌گذاری روی آن سهم هم بیشتر از سایر سهم‌ها است.
خب، با این مقدمه، بیایید ریسک را با ذکر یک مثال ساده تعریف کنیم. فرض کنید که شما براساس مشورت با افراد خبره در زمینه سرمایه‌گذاری بورس یا حتی دانش و تجربه خود، به این نتیجه رسیده‌اید که در آینده‌ای نچندان دور، ارزش سهام شرکتی از ۲۰۰ تومان به ازای هر سهم به ۳۰۰ تومان خواهد رسید.
در این مرحله، دو احتمال وجود دارد؛ یا واقعا ارزش سهام به چیزی که شما پیش‌بینی کرده‌اید می‌رسد و در بعضی موارد از آن هم عبور می‌کند، یا اینکه پیش‌بینی شما محقق نخواهد شد و برای مثال به میزان کمتری سود خواهید کرد یا وارد ضرر می‌شوید.
شما قبل از خرید سهام این شرکت، باید به نتیجه برسید که آیا پیش‌بینی شما به چه احتمالی برآورده خواهد شد و اگر این احتمال پایین باشد، می‌گوییم که ریسک سرمایه‌گذاری روی سهام آن شرکت بالا است و برعکس؛ اگر احتمال موفقیت بالاتر بود، شما با خیال راحت‌تر و ریسک کمتری می‌توانید سرمایه‌گذاری خود را انجام دهید.
از طرفی دیگر هم ما احتمال عدم موفقیت را داریم که تقریبا همان ریسک سرمایه‌گذاری است. اگر شما سراغ خریداری سهم‌هایی بروید که ریسک سرمایه‌گذاری بالایی دارند، احتمال عدم موفقیت شما هم بیشتر خواهد شد و به همین ترتیب، اگر سهم‌هایی را بخرید که موفقیت زیادی در آینده خواهند داشت، شما کمترین ریسک ممکن را به دوش خواهید کشید.
جملات گفته شده در دو پاراگراف قبلی نباید باعث شوند تا شما به این نتیجه برسید که تمامی شکست‌های شما در زمینه سرمایه‌گذاری مساوی با ریسک زیاد بوده‌اند. براساس گفته‌های کارشناسان بازار سهام و بورس، میزان ریسک یک سهم ارتباط مستقیمی با بازدهی آن دارد و هر چقدر که این ریسک بیشتر باشد، بازدهی بیشتری هم برای شما خواهد داشت.
بیایید به مثال خود بازگردیم. بعد از سرمایه‌گذاری و گذشت چند ماه، شما متوجه می‌شوید که به جای آنکه قیمت هر سهم به ۳۰۰ تومان برسد، ۲۵۰ تومان شده است. در این وضعیت می‌گوییم که شما سرمایه‌گذاری موفقی نداشته و با پیش‌بینی‌های غلطی وارد بازار سرمایه شده‌اید. در طرف مقابل هم این امکان وجود دارد تا ارزش هر سهم به ۳۵۰ تومان برسد. در این حالت، تمامی پیش‌بینی‌های شما با موفقیت همراه بوده‌اند و کمترین میزان ریسک را متحمل شده‌اید.
سرمایه‌گذاری را شروع کنید
برای مشاوره و دریافت بهترین راهکارهای سرمایه‌گذاری، با ما تماس بگیرید.
انواع ریسک سرمایه‌گذاری چیست؟
همان‌طور که گفتیم، هر چقدر که ریسک خرید یک سهم بیشتر باشد، احتمالاً شما به بازدهی بیشتری خواهید رسید؛ ولی آیا هر ریسکی به بازدهی منجر خواهد شد؟ چه نوع ریسک‌هایی در مسیر سرمایه‌گذاران قرار دارد؟ آیا آن‌ها می‌توانند از ضررهای حتمی جلوگیری کنند؟
بیشتر بخوانید: ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک چیست؟
به طور کلی انواع ریسک عبارت است از:
- ریسک قابل اجتناب یا ریسک غیر سیستماتیک
- ریسک غیر قابل اجتناب یا سیستماتیک
ریسک قابل اجتناب یا ریسک غیر سیستماتیک
ریسک‌های غیر سیستماتیک، از آن دست ریسک‌هایی هستند که شما با افزایش دانش و دنبال کردن اخبار، به راحتی می‌توانید از آن‌ها دوری کنید. این نوع از ریسک‌ها در بیشتر موارد مربوط به داخل شرکت‌ها یا سازمان‌ها هستند؛ برای مثال، اگر شرکتی در زمینه مدیریت ضعف‌هایی داشته باشد یا اینکه شاهد عملکرد خوب و معقولی از سوی سهام‌داران آن‌ها نباشیم، ریسک غیرسیستماتیک آن‌ها هم بیشتر خواهد شد.
البته، موارد دیگری مانند فروش پایین، کم شدن مشتریان، عدم امکان رقابت با دیگر شرکت‌ها به دلیل قدیمی شدن محصولات یا پایین آمدن کیفیت آن‌ها و مواردی از این دست هم روی افزایش این ریسک تاثیر مثبتی دارند. بیشتر کارشناسان عقیده دارند که ریسک سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها را می‌توان با استفاده از سبدهای سرمایه‌گذاری تا میزان قابل قبولی کاهش داد. در ادامه این مقاله به صورتی کامل به سبدهای سرمایه‌گذاری اشاره خواهیم کرد و به شما خواهیم گفت که چگونه می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
ریسک غیر قابل اجتناب یا سیستماتیک
شما به عنوان یک سرمایه‌گذار در بازارهای مالی و مخصوصا بورس، به راحتی می‌توانید از خرید سهام شرکت‌هایی که ریسک غیر سیستماتیک دارند دوری کنید؛ اما در بسیاری از مواقع، دولت تصمیم می‌گیرد تا تغییراتی را در نرخ تورم، شرایط سیاسی یا حتی سیاست‌های کلان اقتصادی اتخاذ کند. در این شرایط، ما می‌گوییم که ریسک سیستماتیک رخ داده و شما هیچ راهی برای اجتناب از آن‌ها ندارید.
ما نمونه‌هایی از این موضوع را در سال‌های اخیر با تعیین قیمت دستوری ارز یا حتی تغییر سیاست‌های اقتصادی دولت دیده‌ایم. معمولا دولت‌ها در زمانی که می‌خواهند تصمیم‌های مهم اقتصادی را اتخاذ کنند، سراغ کارشناسان بازارهای مالی و بورسی می‌روند و طی مشورت با آن‌ها، به این نتیجه می‌رسند که چه نوع تصمیماتی، کمترین میزان تاثیر را روی بازارهای مالی خواهد گذاشت.
ریسک‌های سیستماتیک به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از ریسک بازار، ریسک ارزی، ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک سرمایه‌گذاری مجدد، ریسک نقدینگی، ریسک سرمایه‌گذاری خارجی، ریسک اعتباری، ریسک حقوق صاحبان سهام و مواردی از این دست. هر کدام از این ریسک‌ها، باعث خواهند شد تا سرمایه‌گذاران تصمیم بگیرند که آیا باید سرمایه خود را از بازار خارج کنند، یا اینکه موقع ورود سرمایه به بازار سهام است.
شاید شما نتوانید از چنین ریسک‌های در زمان خرید سهام دوری کنید؛ اما با مرور اخبار و مقالات منتشر شده، به راحتی می‌توانید جلوی ضررهای بیشتر خود را بگیرید. در زمان‌هایی که تشخیص می‌دهید بازارهای مالی به سمت ضرر حرکت خواهند کرد، این امکان را خواهید داشت تا با فروش یا تبدیل سهام خود به دارایی‌های مالی با ارزش، جلوی ضررهای بیشتر را بگیرید.
بازدهی بازار بورس
“قیمت یک سهم در ابتدا منهای قیمت فعلی، تقسیم بر قیمت سهم در ابتدا.” این جمله، کوتاه‌ترین و کامل‌ترین چیزی است که می‌توانیم در مورد بازدهی بازارهای مالی بگوییم. برای مثال، اگر شما یک سهم را در ابتدا با قیمت ۱۰۰ تومان خریده باشید و حالا ارزش آن به ۱۲۰ تومان رسیده باشد، ما می‌گوییم بازدهی این سهم ۲۰ درصد بوده است. البته، برعکس این موضوع هم وجود دارد؛ یعنی اگر ارزش سهم ۱۰۰ تومان بوده و حالا به ۸۰ تومان رسیده باشد، می‌گوییم بازدهی این سهم ۲۰ درصد منفی بوده است.
در بخش معرفی ریسک به شما گفتیم که هر چقدر ریسک خرید یک سهام بیشتر باشد، بازدهی بیشتری هم انتظار شما را خواهد کشید؛ یعنی احتمالا بازدهی شما به یک اندازه و منفی یا مثبت خواهد بود. پس می‌توانیم به این نتیجه برسیم که هر که “هر که طاووس خواهد، جور هندوستان باید کشد”؛ یعنی اگر به دنبال بازدهی بالایی از سهام خود هستید، باید با ریسک بالای این موضوع هم کنار بیایید (اگر در این دسته قرار نمی‌گیرید و علاقه‌ای به پذیرش ریسک‌های بالا ندارید، باید منتظر بازدهی‌های پایین هم باشید).
پس به صورت کلی می‌توانیم بگوییم که شما به عنوان یک سرمایه‌گذار، باید تمام تصمیمات خود را براساس این دو عنصر مهم اتخاذ کنید؛ یعنی اگر شما توانایی پذیرش ریسک بالا را دارید و می‌توانید ضررهای احتمالی را بپذیرید، بازار سهام یکی از بهترین مکان‌ها برای شما خواهد بود. اگر شما در طرف دیگر ماجرا قرار دارید، باید سراغ سرمایه‌گذاری در بازارهایی بروید که کمترین میزان ریسک را دارند.
تمام تخم مرغ‌های خود را در داخل یک سبد نچینید!
حتما شما هم تا به امروز بارها این جمله به گوشتان خورده است. از همان بچگی به ما می‌گفتند که تمام پول‌هایت را در داخل یک جیب نگذار تا اگر بخشی از آن را گم کردی، باز هم پول داشته باشی. این موضوع در بازارهای مالی و مخصوصا سهام هم وجود دارد و شرکت‌های سرمایه‌گذاری با استفاده از تشکیل صندوق‌هایی، به مردم اجازه می‌دهند تا با هر میزان از سرمایه، وارد بازار شوند.
این شرکت‌ها سبدهای مختلفی را درست می‌کنند که بسته به میزان سرمایه‌گذاری و سودی که می‌خواهید دریافت کنید، متفاوتند. برای مثال، بعضی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود دارند که به شما این تضمین را می‌دهند در ازای سرمایه‌گذاری مشخصی، سود ثابت ماهیانه دریافت خواهید کرد. از طرفی دیگر هم ما صندوق‌هایی را داریم که شرکت‌های سرمایه‌گذاری از همان ابتدا می‌گویند خرید سهم آن‌ها ریسک بالایی دارد و به همین ترتیب هم بازدهی بالایی برای شما خواهند داشت.
شما با خرید واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری، سهم‌های مشخصی از چندین شرکت را خریداری خواهید کرد. به این ترتیب شما امکان مدیریت ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری خود را خواهید داشت و اگر یک شرکت وارد زیان‌دهی شود، باز سود حاصله از افزایش ارزش سهام دیگر شرکت‌ها، این ضرر کاور خواهد شد.
معمولا شرکت‌های سرمایه‌گذاری بهترین و خبره‌ترین افراد در زمینه بازارهای مالی و بورس را انتخاب می‌کنند و آن‌ها با استفاده از تجربه خود، سراغ ایجاد سبدهای سرمایه‌گذاری می‌روند. برای استفاده از این خدمات شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شما باید کارمزدهای مشخصی را بپردازید و از طرفی دیگر هم شرکت‌ها این تضمین را به شما می‌دهند که شما با استفاده از این سبدها، به سود نسبتا خوبی دست پیدا خواهید کرد.
جمع‌بندی
ما در این مقاله به صورتی کامل و جامع به معرفی ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری پرداختیم و به شما از رابطه بین آن‌ها گفتیم. همچنین به انواع ریسک اشاره کردیم و به شما گفتیم که برای جلوگیری از ضررهای احتمالی، باید چه استراتژی را در بازار اتخاذ کنید. ریسک و بازدهی، همواره با یکدیگر همراه بوده‌اند و اگر شما سهمی را بخرید که ریسک سرمایه‌گذاری بالایی هم دارد، بازدهی آن (چه مثبت، چه منفی) بیشتر خواهد بود.
همچنین به سبدهای سرمایه‌گذاری اشاره کردیم و گفتیم که این سبدها چه مزایایی را برای شما به همراه خواهند داشت. نظر شما چیست؟ آیا شما به سرمایه‌گذاری روی سهم‌هایی که ریسک بالایی دارند علاقه دارید یا می‌خواهید سود تضمین شده، ولو با بازدهی پایین داشته باشد؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
1. ریسک سرمایه‌گذاری چیست؟
به صورت کلی می‌توانیم بگوییم که ریسک به شرایطی گفته می‌شود که سود به دست آمده با سودی که قبل از سرمایه‌گذاری روی یک سهام در نظر داشتید، متفاوت است. برای مثال شما پیش‌بینی می‌کنید که ارزش یک سهم ۱۰۰ تومان افزایش پیدا می‌کند، اما در واقعیت، این افزایش ۳۰ تومان یا حتی منفی خواهد بود.
2. بازدهی سرمایه‌گذاری چیست؟
بازدهی سرمایه عبارت است از قیمت فعلی سهم منهای قیمت ابتدایی آن تقسیم بر قیمت ابتدایی. بنابراین می‌توانیم بگوییم که بازدهی یک سهام هم می‌تواند مثبت باشد و هم منفی.
3. چه رابطه‌ای میان بازدهی و ریسک سرمایه‌گذاری وجود دارد؟
ریسک سرمایه‌گذاری و بازدهی، ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند و اگر شما سراغ خرید سهم‌هایی که ریسک بالایی دارند بروید، بازدهی بیشتری (چه مثبت و چه منفی) خواهید داشت.
