سبدگردانی یا سبدگردانی اختصاصی یک روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است که فرد دارایی خود را به یک شرکت سبدگردان می‌سپارد تا این شرکت با توجه به تخصص و توانایی که دارد مدیریت پرتفوی فرد را انجام دهد. اگر علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در بورس هستید اما فرصت و دانش کافی برای انجام این کار را ندارید به شما پیشنهاد می‌شود سرمایه‌گذاری در سبدگردانی را انتخاب کنید. در این مقاله قصد داریم به صورت کامل به بررسی ویژگی‌های سبدگردانی بپردازیم و تفاوت آن را با صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیان کنیم.
سبدگردانی چیست؟
سبدگردانی یا مدیریت پورتفوی بورسی، به عنوان یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری در بورس، برای کسانی که به دنبال سود بیشتر و کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری خود هستند، جذاب است.
در این روش، شخص سرمایه‌گذار، مبلغی را به شرکت سبدگردان می‌سپارد تا آن شرکت به عنوان مدیر پورتفوی بورسی، با بهره‌گیری از تحلیل روند، تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال و با توجه به هدف و ریسک مورد نظر سرمایه‌گذار، سبد سهام مناسبی برای وی تشکیل دهد و مدیریت دارایی‌های وی را انجام دهد.
شرکت سبدگردان با انتخاب سهام مناسب و تشکیل بهترین سبد سرمایه‌گذاری در بورس، تلاش می‌کند که سرمایه‌گذاری در بورس را برای سرمایه‌گذاران خود سودآور کند. به علاوه، با این روش، سرمایه‌گذاری در بورس برای افرادی که به دنبال کسب دانش در زمینه بورس نیستند، هم دسترسی آسان‌تری فراهم می‌کند و هم مشکلات و زحمات مدیریت پورتفوی بورسی را از بین می‌برد.
از طرفی، با این روش، سرمایه‌گذاری در بورس برای سرمایه‌گذاران نسبتا کوچک و خرد، نیز ممکن می‌شود و به این ترتیب، فرصت بیشتری برای سرمایه‌گذاری در بورس برای افراد عادی فراهم می‌شود.
تفاوت صندوق های سرمایه گذاری با سبدگردانی چیست؟
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی اختصاصی روش‌های غیر مستقیم برای ورود به بازار سرمایه هستند. عمده تفاوت بین مدیریت اختصاصی پورتفو یا همان سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در چینش پورتفو و میزان ریسکپذیری سرمایه‌گذار است. سرمایه‌گذار می‌تواند با توجه به انتظاری که از سطح ریسکپذیری خود دارد در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کند.
اصلی‌ترین تفاوت میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی در این است که سرمایه‌گذار در صندوق‌ها امکان اعمال نظر در چینش پورتفوی خود را ندارد. اما در سبدگردانی، سرمایه‌گذار می‌تواند با مدیر سرمایه‌گذاری و مدیر سبد شرکت مستقیما صحبت کرده و در نحوه چینش پورتفو نظر بدهد. بنابراین، اگر سرمایه‌گذار علاقه‌مند به دخالت در روند سرمایه‌گذاری است، سرمایه‌گذاری سبدگردانی را انتخاب کند.
یک مورد دیگر که باید به آن اشاره کنیم، قوانین و مقرراتی هستند که سازمان بورس و اوراق بهادار برای پورتفوهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری در نظر می‌گیرد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری که دارای مجوز رسمی از سازمان بورس و اوراق بهادار هستند، ملزم به رعایت حدنصاب‌های سرمایه‌گذاری هستند و برای همین، این صندوق‌ها باید سبد سرمایه‌گذاری خود را بر اساس این حدنصاب‌ها تعیین کنند.
به طور مثال، از هر صنعت می‌توان حداکثر ۱۰ درصد پورتفوی صندوق را به آن اختصاص داد و در صورت ریزش بازار، نهایتا می‌توان حداکثر ۱۵ درصد پورتفوی صندوق را به سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت اختصاص داد. اما، در سبدگردانی اختصاصی، اینگونه محدودیت‌هایی وجود ندارد.
مثال دیگر به این ترتیب است که هنگام صعود شدید بازار امکان سرمایه‌گذاری صندوق‌های با درآمد ثابت در سهام‌هایی که رشد خوبی خواهند داشت وجود ندارد، چون برای کنترل ریسک سرمایه‌گذاری، قانون‌گذار این صندوق‌ها را از سرمایه‌گذاری بیش از 15 درصد منع کرده است. حال آنکه این محدودیت در سبدگردانی اختصاصی وجود ندارد و سرمایه گذار بدون ابطال پورتفو سرمایه‌گذاری خود می‌تواند از تغییر سریع پورتفو بدون محدودیت بهره‌مند شود.
به زبان ساده‌تر وقتی بازار گاوی یا صعودی است، پورتفوی سرمایه‌گذار می‌تواند تمام سهم باشد تا بیشترین عایدی نصیب وی گردد و از آن طرف اگر بازار روی خرسی یا نزولی خود را به سرمایه‌گذار نشان دهد، برای جلوگیری از ضرر سرمایه‌گذار بدون هیچ محدودیتی سهام وی به اوراق درآمد ثابت تبدیل می‌شود تا مدیر سبد مترصد زمانی برای ورود به سهام باشد.
پیشنهاد می‌شود مقاله بهترین صندوق‌های با درآمد ثابت را مطالعه کنید.
اهمیت ریسکپذیری سرمایه‌گذار
ارزیابی ریسکپذیری سرمایه‌گذار بسیار حیاتی است. این ارزیابی از طریق اخذ تست ریسکپذیری به صورت چهار گزینه‌ای و همچنین مصاحبه شفاهی با سرمایه‌گذار انجام می‌گیرد. بعد از اخذ تست و مصاحبه توسط مدیران شرکت، محاسبه میزان ریسکپذیری انجام می‌شود و سرمایه‌گذار در یکی از سه سطح زیر طبقه‌بندی می‌شود.
- ریسک‌پذیر
- میانه
- ریسک‌گریز
با توجه به میزان ریسکپذیری مشتری و بعد از امضای قرارداد اگر سرمایه‌گذاری مشتری به صورت نقد باشد، مدیر سبد اقدام به چینش پورتفوی مشتری بر اساس نتیجه تست ریسکپذیری می‌نماید و اگر آورده مشتری به صورت سهام باشد، با توجه به ریسکپذیری مشتری اقدام به اصلاح پورتفوی بورسی سرمایه‌گذار می‌نماید.
لازم به ذکر است که آورده مشتری می‌تواند به صورت نقدی یا سهام معتبر شرکت‌های بورسی (پس از تایید مدیر تحلیل سبدگردان) باشد.
محاسبه میزان ریسک پذیری به شما کمک می‌کند تا بهترین تصمیم را برای سرمایه‌گذاری اتخاذ نمایید و بهترین راهکارها را از مشاوران سبدگردان سرمایه و دانش دریافت نمایید.
مدیریت ریسک در سبدگردانی چگونه است؟
مدیریت ریسک یکی از مهمترین پایه‌های سبدگردانی موفق است. مدیریت ریسک در مرحله اول به معنی شناخت و کسب آگاهی، سنجش و رتبه‌بندی مخاطرات محتملی می‌باشد که ممکن است به پورتفوی سرمایه‌گذار ضرر وارد کند.
در مرحله دوم از مدیریت ریسک، مدیر سبدگردانی با بهره‌گیری از امکاناتی که در دست دارد و مطابق با قوانین سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام به حداقل رساندن اثر ریسک‌های موجود می‌کند.
لازم به ذکر است هیچگاه نمی‌توان ریسک سرمایه‌گذاری را از بین برد، اما می‌توان آن را مدیریت کرد. هرچه این مدیریت کارآمدتر باشد، آنگاه احتمال صدمه دیدن از این ریسک کمتر خواهد بود.
انواع ریسک در بازار سرمایه
ریسک‌های بازار سرمایه شامل ریسک‌های سیستماتیک و غیر سیستماتیک است. ریسک سیستماتیک یا همان غیر قابل اجتناب ریسکی می‌باشد که مدیریت آن دست مدیر پورتفو یا سرمایه‌گذار نیست و باید به آن توجه ویژه‌ای داشت؛ مثل اتفاقات سیاسی، تغییر در مولفه‌های اقتصاد کلان و خرد و تغییرات نرخ تورم و نرخ ارز که کنترل آنها از دست سبدگردان خارج است.
نوع دیگری از ریسک که قابلیت اجتناب دارد را ریسک غیر سیستماتیک می‌نامند. به این ترتیب که می‌توان با بهره‌گیری از متدهایی اقدام به جلوگیری از اتفاقات ناخوشایند کرد، مانند ضعف در شناسایی سودده‌ترین سهام و یا عدم استفاده از فرصت‌های آربیتراژی در بازار که موجب از دست رفتن فرصت‌ها می‌شوند.
حد ضرر، یکی از ابزارهای مدیریت ریسک غیر سیستماتیک در پورتفوی سرمایه‌گذاری است. حد ضرر به این معنی است که مدیر پورتفو در هنگام خرید سهم، در صورتی که قیمت سهم پایین‌تر از حد ضرر تعیین شده توسط وی شود، سهم را به فروش می‌رساند تا از افت بیشتر سهم جلوگیری شود و ریسک سرمایه‌گذاری کاهش یابد. این روش برای جلوگیری از ضرر بیشتر در پورتفوی سرمایه‌گذار مفید است.
سبدگردانی مناسب چه افرادی است؟
سبدگردانی نوعی سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه ایران است و با کد معاملاتی prx انجام می‌گیرد و مناسب افرادی است که قصد ورود به صورت مستقیم به این بازار را ندارند.
عدم ورود مستقیم می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اعم از:
- عدم آگاهی از بازار سرمایه ایران و امکان ضرر رساندن به سرمایه خود
- عدم داشتن زمان کافی و لازم برای انجام معاملات
- علاقه‌مندی به بهره‌مند شدن از تجربیات و دانش خبرگان بازار سرمایه در سبدگردانی
- داشتن شغل غیرمرتبط با بورس به صورتی‌که زمان معاملات مشغول به فعالیت در شغل اصلی خود هستند
مهمترین مزایای سبدگردانی
وقتی سرمایه‌گذار سرمایه خود را در اختیار شرکت سبدگردان قرار می‌دهد تا برای او در بورس سرمایه‌گذاری کند، می‌توان برای این مدل سرمایه‌گذاری غیرمستقیم مزایایی را برشمرد.
برخی از مزایای سبدگردانی شامل موارد زیر است:
- سرمایه‌گذاری بدون تمرکز و صرف وقت در طول دوره سرمایه‌گذاری
- ریسک مدیریت شده
- درآمد سبدگردان تنها از سود کردن سرمایه‌گذار است.
- معاف از مالیات
- انعطاف‌پذیری بالا در سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری بدون تمرکز و صرف وقت در طول دوره سرمایه‌گذاری
انجام معامله برای کسب سود در بازار سرمایه ایران نیاز به صرف وقت (از ساعت 8:45 الی 12:30) و حضور صد درصدی در زمان معاملات اوراق بهادار دارد. لذا با اخذ کد prx و سرمایه‌گذاری در سبدگردان می‌توان از کارشناسان و مدیران خبره، مسلط و با تجربه این شرکت بهره جست.
این افراد شغل اصلیشان رصد بازار سرمایه و انجام معاملات است پس افرادی که وقت و این تسلط را ندارند می‌توانند برای بهره‌مندی از مزایای بورس ایران و کسب سود حداکثری از این بازار، خود را به مدیران سبدگردان بسپارند.
ریسک مدیریت شده
با توجه به دانش و تجربه مدیر سبد در مدیریت و تحلیل ریسک پورتفوی سرمایه‌گذار و همچنین رعایت حد نصاب‌های سرمایه‌گذاری، ریسک وارده بر سبد مشتری به حداقل می‌رسد.
درآمد سبدگردان تنها از سود کردن سرمایه‌گذار است
از آنجایی که درآمد سبدگردان از مدیریت پورتفوی مشتریان، بستگی مستقیم به سودآوری سبد سرمایه‌گذار دارد، لذا سبدگردان برای رسیدن به این درآمد بیشترین تلاش خود را خواهد کرد تا پورتفوی مشتری سودی بالاتر از سود بانکی بسازد تا بتواند درصدی از سود را با سرمایه‌گذار شریک شود.
معاف از مالیات
تشکیل سبد سرمایه‌گذاری و سود حاصل از آن معاف از مالیات می‌باشد.
انعطاف‌پذیری بالا در سرمایه‌گذاری
از آنجایی که سبدگردانی به صورت اختصاصی برای مشتری انجام می‌گیرد و سرمایه‌گذار به صورت پیوسته امکان ارتباط با مدیریت سبد را دارد، می‌تواند از مدیر سبد بخواهد که طبق نظر وی سرمایه‌گذاری انجام دهد و سرمایه‌گذار می‌تواند در مدیریت پورتفوی سرمایه‌گذاری دخالت داشته باشد.
حداقل میزان سرمایه برای سبدگردانی اختصاصی چقدر است؟
حداقل میزان سرمایه‌گذاری برای سبدگردانی در سبدگردان سرمایه و دانش 10 میلیارد ریال می‌باشد. لازم به ذکر است اگر سرمایه‌گذار از مشتریان کارگزاری سرمایه و دانش باشد، حداقل میزان سرمایه‌گذاری قابل مذاکره است.
علاوه بر این، اگر سرمایه‌گذار از طرف شعب رسمی کارگزاری سرمایه و دانش به شرکت سبدگردان سرمایه و دانش معرفی شوند حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری برای سبدگردانی 1 میلیارد ریال می‌باشد.
آیا سبدگردانی بورس همیشه سودآوری دارد؟
بازار سرمایه همواره با ریسک‌های سیستماتیک و غیر سیستماتیک همراه است و طبیعت این بازار این چنین می‌باشد که سودی تضمین شده ندارد و سود و ضرر امکان دارد به پورتفوی سرمایه‌گذار تحمیل گردد.
لذا آنچه که سبدگردان انجام می‌دهد تعهد به مدیریت ریسک‌های غیر سیستماتیک است، در حالیکه ریسک‌های غیر قابل اجتناب از جمله تغییر در نرخ سود بانکی یا عدم امنیت سرمایه‌گذاری، ریسک‌های سیستماتیکی هستند که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت؛ در نتیجه، سبدگردانی را نمی‌توان همواره با سودآوری درنظر گرفت.
لازم به ذکر است تضمین اصل سرمایه یا تضمین درصدی از سود توسط سبدگردانان دارای مجوز رسمی از سازمان بورس تهران، خلاف قوانین بازار بورس اوراق بهادار ایران مصوب آذر سال 84 است.
کارمزد سبدگردانی چقدر است؟
درآمد شرکت‌های سبدگردانی از طرق زیر می‌باشد:
- کارمزد ثابت
- کارمزد متغیر
کارمزد ثابت
عرف آن بین شرکت‌های سبدگردان بین 1% الی 2% است.
کارمزد متغیر (کارمزد بر اساس عملکرد)
شرکت‌های سبدگردان بر اساس عملکردی که در مدیریت دارایی سرمایه‌گذار دارند، کارمزد متغیر را شناسایی می‌کنند و درآمد خود را از کارمزد متغیر، وابسته به ساختن سود برای سرمایه‌گذار، اخذ می‌کنند.
به این ترتیب که درآمد خود تا درصدی از سود را معاف می‌کنند (عرف 20 درصد می‌باشد) و در کسب سودهای بالاتر با سرمایه‌گذار به صورت درصدی از سود حاصل شده شریک می‌شوند (درصد شراکت سبدگردان سرمایه و دانش بعد از معافیت 20 درصد می‌باشد).
مثالی از نحوه محاسبه کارمزد متغیر سبدگردانی
به طور مثال اگر فردی 1 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نزد سبدگردان انجام داده باشد و سرمایه وی بعد از یک سال با 20 درصد رشد به مبلغ 1.2 میلیارد تومان رسیده باشد، سهم سبدگردان از کارمزد متغیر صفر می‌باشد، چون تا 20 درصد سود در سال را معاف از درآمد کرده است.
حال اگر سرمایه فرد نزد سبدگردان سرمایه و دانش در یک سال رشد 80 درصدی داشته باشد آنگاه درآمد شرکت از کارمزد مبتنی بر عملکرد 20 درصد مابه‌تفاوت سود 20 الی 80 درصدی می‌باشد ( یعنی 20 درصد از 60 درصد) که می‌شود 120 میلیون تومان.
لازم به ذکر است شرکت سبدگردان درآمدی از کارمزد معاملات ندارد.
قرارداد سبدگردانی چگونه است؟
شرکت‌های سبدگردانی دارای مجوز رسمی از سازمان بورس اوراق بهادار برای جذب سرمایه موظف به عقد قرارداد رسمی براساس فرمت مورد تایید سازمان بورس هستند، به این ترتیب که قراردادهای شرکت‌های سبدگردانی دارای مجوز رسمی از سازمان بورس با مشتریانش به صورت یک شکل می‌باشد و امکان تغییر در بندهای قرارداد امکانپذیر نمی‌باشد.
هر قرارداد در سه نسخه بین شرکت سبدگردان سرمایه و دانش و سرمایه‌گذار به امضا می‌رسد که یک قرارداد نزد سبدگردان می‌باشد، یک قرارداد نزد سرمایه‌گذار و نسخه سوم به شرکت حسابرس مورد تایید سازمان بورس ارسال می‌گردد که نظارت بر فعالیت شرکت سبدگردان دارد.
به شرکت حسابرس که نظارت بر فعالیت سبدگردان دارد اصطلاحا “امین سبدگردان” گفته می‌شود.
کد PRX چیست؟
طی قرارداد سبدگردانی کدی مختص به مشتری که اجازه مدیریت پورتفویش را به سبدگردان واگذار کرده است صادر می‌شود که به کد PRX معروف است. باید توجه داشت که سبدگردانی رسمی تنها و فقط تنها با صدور کد prx انجام می‌شود که توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی صادر می‌شود و سبدگردانی بر روی هر کدی غیر از این کد غیرقانونی است و نظارت سازمان‌های مربوطه را به دنبال ندارد.
معرفی شرکت سبدگردان سرمایه و دانش
سبدگردان سرمایه و دانش چون کوه بر دو پایه استوار است: تصمیم‌گیری بر اساس دانش و تحلیل و برقراری ارتباط عمیق با مشتریان. اگر شما هم مانند ما به علم و دانش اعتقاد دارید و علاقه‌مندید سرمایه‌گذاری سودآوری داشته باشید، آماده گفتگو هستیم.
مدیران و تحلیلگران ارشد ما بر اساس اهداف مالی شما، میزان ریسکپذیری شما و بر پایه دانش و تجربه تصمیم می‌گیرند تا سرمایه شما حفظ و افزایش یابد.
طرح‌های متنوع سبدگردانی اختصاصی
سبدگردان سرمایه و دانش دو طرح سرمایه‌گذاری اصلی با توجه به میزان ریسکپذیری سرمایه‌گذار برای مشتریان خود در نظر گرفته است.
- طرح ساحل
- طرح موج
سبدگردانی اختصاصی طرح ساحل
این طرح که در رقابت با سرمایه‌گذاری در بازار پول می‌باشد برای مشتریان ریسک‌گریز سبدگردان سرمایه و دانش تعریف شده است. به این ترتیب که سودی بالاتر از نرخ بانکی را به مشتریان خود اعطا می‌کند و مزایای برجسته‌ای نسبت به سرمایه‌گذاری در بانک را شامل می‌شود.
برخی از مزایای طرح ساحل عبارتند از:
- سود روز شمار مرکب و بالاتر از بانک
- بدون جریمه ماندگاری
- افتتاح سبد بدون نیاز به مراجعه حضوری (اگر سرمایه‌گذار در سجام ثبت‌نام کرده باشد)
- امکان فسخ قرارداد هر زمان که سرمایه‌گذار اراده کند.
سبدگردانی اختصاصی طرح موج
این طرح برای افراد ریسک‌پذیر مناسب است و برای جا نماندن از تورم سالیانه طراحی شده است و مدیر سبد با توجه به شرایط بازار و مولفه‌های مدنظر می‌تواند از اعتبار (یا همان اهرم (Leverage) که با رضایت مشتری از کارگزاری اخذ می‌گردد و نرخ آن به اطلاع سرمایه‌گذار می‌رسد) یا اختیار خرید و فروش (option) برای اخذ سودهای بیشتر استفاده کند.
سوالات متداول در مورد سبدگردانی
سوالات پرتکرار که معمولا توسط علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری پرسیده می‌شود تا در ادامه مطالعه نمایید.
خدمات سبدگردانی چیست؟
سبدگردانی به معنی در اختیار گذاشتن مبلغی به فردی حقوقی به نام شرکت سبدگردان است که شرکت مذکور مدیریت پورتفوی سرمایه‌گذار را بر روی کد PRX متعلق به شخص سرمایه‌گذار بر عهده می‌گیرد و تلاش می‌کند با بهره‌مندی از دانش و تجربه نسبت به سودآوری پورتفوی سرمایه‌گذار اقدام نماید.
آیا تضمینی برای سود سبدگردانی وجود دارد؟
خیر، سبدگردانی همراه با ریسک می‌باشد و طبق قوانین سازمان بورس امکان تضمین اصل سرمایه یا تضمین درصدی از سود امکانپذیر نیست.
بهترین شرکت‌های سبدگردان چه ویژگی‌هایی دارند؟
این شرکت‌ها دارای مجوز رسمی از سازمان بورس اوراق بهادار هستند و نظارت سازمان و همچنین نظارت شرکت حسابرس مورد تایید سازمان به نام امین سبدگردان را بر فعالیت خود دارند.
از ویژگی‌های بهترین شرکت سبدگردانی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- بهره‌مندی از با دانش‌ترین و با تجربه‌ترین مدیران سبد، تحلیل و سرمایه‌گذاری
- ارتباط عمیق و پاسخگو با مشتری
- دسترسی به سیستم معاملات استیشن برای انجام سریعتر معاملات
- دسترسی به معاملات الگوریتمی
- امکان اخذ اعتبار از کارگزاری‌ها برای مشتریان ریسک‌پذیر
- امکان استفاده از اختیارهای خرید و فروش
